Medine-i Münevvere v'adisinde, Ashab-ı Kirâmdan Ürdün'de medfun Şurahbil bin Hasene (R.A)'nin ahfâdından Abdullah bin Yakub bin İsmail bin İbrahim bin Abdillah bin Şurahbil bin Hasene’ye ait erken İslâmi dönem kaya yazıtı ve tercümesi
Medine-i Münevvere vâdisinde, Ashab-ı Kirâmdan Ürdün'de medfun Şurahbil bin Hasene (R.A)'nin
ahfâdından Abdullah bin Yakub bin İsmail bin İbrahim bin Abdillah bin Şurahbil
bin Hasene’ye ait erken İslâmi dönem kaya yazıtı ve tercümesi
Bu çok çok değerli
keşiflerinden ve paylaşımlarından dolayı
dostumuz, Üstad Ebu Abdillah Muhammed El-Muğazzevî
نوادر الآثار والنقوش
@mohammed93athar 'a
teşekkürü borç biliriz
شكراً جزيلاً للسيّد
الاستاذ الفاضل ابي عبدالله محمّد المغذّوي
@mohammed93athar
لأجل اكتشافاته و
تغريداته و مشاركاته و قراءته القيّمة الصحيحة للنقوش الاسلامية المبكّرة
https://x.com/mohammed93athar/status/1837244383428849937
عبدالله بن يعقوب
بن اسمعيل بن ابرهيم
يشهد الا اله الا الله
وحده لا شريك
له
Abdullah bin Yakub bin
İsmail bin İbrahim Yegâne/Eşsiz olup ortağı/şeriki olmayan Allah’dan
başka/gayri İlah olmadığına şehadet eder/getirir
تعليق الأستاذ المغذوي
حفظه الله:
من روائــع
#الخــــط_المــــدني
كتاب في الشهادة كتب
بخط متقن
✍ عــبد ا لــلـه بن يعــــقو بـــــــ
بن اسـمـــعيل بن ا
برهـــــــيمـ
يشهد الا اله الا
الــلـه وحـــده
لا شريكـــ له .
صاحبــــ هذا الخط هو
عبدالله بن يعقوب بن إسماعيل
بن إبراهيم بن عبدالله
بن شرحبيل بن حسنة رحمه الله وغفر له
لم أقف على ذكر له في
المصادر التاريخية
وجده الأول له
ولقرابته نقوش عند منازلهم بجوار بني زهرة وبني لهب
تؤكد لنا أنهم استقروا
في هذه المنطقة زمناً طويلاً وجميعهم على اختلاف
آبائهم هم من ذرية
عبدالله ابن شرحبيل ابن حسنة رضي الله عنه
وتحديداً من أبنائه
ربيعة، وإبراهيم، ومحمد .
⬅أرفقت
لكم نماذج من خط جده وقرابته رحمهم الله
لتستمتعوا بجمال وروعة
وإتقان #أهل_المدينة للخط العربي.
⬅تراجم
لأحفادهم العلماء والمحدثين
الذين انتقلوا من
#أودية_المدينة إلى #مصر :
١- الطبقات الكبرى لابن
سعد ج 7 ص 356
جعفر بن ربيعة بن عبد
الله بن شرحبيل بن حسنة
الأزدي حليف بني زهرة
ابن كلاب.
وشرحبيل بن حسنة أحد
أمراء الأجناد على الجيوش لأبي بكر إلى الشام.
ومات جعفر بمصر سنة
اثنتين وثلاثين ومائة. وكان ثقة.
والده هو صاحب النقش
المرفق #عبدالله_بن_ربيعة_بن_شرحبيل
وهو من
#فوائت_أعلام_الرجال التي حفظتها صفحات الصخور
.
٢- المقفى الكبير ج 6 ص
35
محمد بن عبد الرحيم بن
إسماعيل بن محمد
بن عبد الله بن
شرحبيل بن حسنة
أبو بكر، المدنيّ، من
سكّان المدينة.
قدم مصر. وحدّث عن
محمد بن عبد الله
بن حميد العبدي، وأبي
مصعب الزهريّ،
وإبراهيم بن محمّد
الشافعيّ. ذكره ابن يونس .
وعمّه هو صاحب النقش
المرفق وللأسف فليس له ترجمة
ويعد من
#فوائت_أعلام_الرجال التي حفظتها لنا الصخور
.
٣- المقفى الكبير ج 5 ص
371
محمّد بن سليمان بن
محمّد بن عبد الله بن شرحبيل بن حسنة، أبو عبد الله.
مات يوم الاثنين ثالث
ذي الحجّة سنة سبعين ومائتين. ذكره ابن يونس
.
ابن عمّه هو عبدالله
بن إسماعيل بن محمد بن عبدالله بن شرحبيل
مدون إسمه كاملاً
بنسبه المتصل على صفحات جبال المدينة
ويعد من
#فوائت_أعلام_الرجال التي حفظتها لنا
.
٤- المقفى الكبير ج 6 ص
85
أبو طاهر الشرحبيليّ
محمد بن عبد الوهّاب
بن سليمان بن محمد
بن عبد الله بن
شرحبيل بن حسنة أبو طاهر .
مدينيّ قدم مصر، وكتب
عنه .
ومات بها في سنة ثنتين
وثمانين ومائتين .
هؤلاء الأحفاد
المدنيون تلقوا العلم في المدينة
وأهلهم هم من سكان
أوديتها خلدت ذكرهم
المصادر التاريخية
بتراجم وافية عنهم
بعد انتقالهم إلى مصر .
وهذه مختارات من تراجم
جدهم
#عبدالله_بن_شرحبيل_بن_حسنة
رضي الله عنه وعن
والديه وماولدا آميــــن
الذي روى عن خليفة
رسول الله ﷺ عثمان بن عفان رضي الله عنه
وعن الصحابي عبدالرحمن
بن أزهر رضي الله عنه
١- الجرح والتعديل لابن
أبي حاتم ج 5 ص 81 - 82
عبدالله بن شرحبيل ابن
حسنة القرشي
روى عن عثمان بن عفان
وعبدالرحمن بن أزهر
روى عنه الزهري سمعت
أبي يقول ذلك .
٢- التاريخ الكبير
للبخاري ج 5 ص 117
عبدالله بن شرحبيل بن
حسنة القرشى
رأى عثمان بن عفان رضي
الله عنه
وعن عبدالرحمن بن أزهر.
روى عنه الزهري، وسعد
بن إبراهيم.
٣- الثقات لابن حبان ج
5 ص 14
عبدالله بن شرحبيل بن
حسنة قرشي يروي عَن عثمان بن عفان
روى عنه الزهري وسعد
بن إبراهيم.
٤- تاريخ دمشق لابن
عساكر ج 29 ص 155
عبد الله بن
شرحبيل بن حسنة القرشى ، نا عثمان ابن
عفان
وعن عبد الرحمن بن
ازهر، وسعد بن ابراهيم .
ومن الجدير بالذكر أن
نقوش أبناء عبدالرحمن بن أزهر
وأخويه عبدالله بن
أزهر وسليمان بن أزهر رضي الله
وأحفادهم من الرجال
والنساء
تقع بجوار نقوش آل
شرحبيل ابن حسنة
وهذا يؤكد حلفهم الذي
تحول في عهد أمير المؤمنين
عمر بن الخطاب رضي
الله عنه
من بني زريق إلى بني
زهرة بعد وفاة زوج أمه سفيان وأخويه لأمه
جنادة وجابر رضي الله
عنهم أجمعين آميــــن
مصدر حلفهم : أسد
الغابةفيمعرفةالصحابة ج 2 ص 391
Yazıt sahibini ilk dedesi
ve akrabalarına ait Beni Zühre ve Beni Leheb mahallesi civarındaki evlerinin
yanıbaşında yazıtlar bulunmaktadır. Şurahbil bin Hasene (R.A) ‘nin
zürriyetinden muhtelif babalardan gelen bu süalenin uzun süre bu mıntıkada
mukim olduklarını te’kid etmektedir. Özellikle oğullarından Rebî’a, İbrahim ve
Muhammed’in neslinden gelenler.
Ayrıca, dedesinin ve
akrabalarının yazıtlarını ve yazıların güzelliğini Medine Ehlinin Arap
yazısındaki kaviliğini görebilirsiniz.
Medine vâdilerinden
zamanla Mısır’a intikal eden ahfadından âlim ve muhaddis olanların tercüme-i
hali:
Et-Tabakatu’l-Kubra, İbn
Sa’d, C.7, Shf.356
Ca’fer bin Rebî’a bin Abdillah
bin Şurahbîl bin Hasene El-Ezdî Beni Zühre bin Kilâb’ın halîfi.
Ve Şurahbîl bin Hasene
(R.A) Hz. Ebubekir’in Şam’a gönderdiği ordusunda askeri emirlerden biriydi.
Ca’fer yüz otuz iki
senesinde Mısır’da vefat etmiş olup siqa/güvenilir hadis ravilerindendir.
Babası ve bu yazıtın
yanındak yazıtın sahibi Abdullah bin Rebî’a bin Şurahbil ise ricâl isimleri
meyanında ismi yer almamış olanlardan olup kaya yazeylerinin ismini muhafaza
ettiği kimselerdendir. İsmi kayalarda yaşamıştır.
El-Mukaffa
El-Kebîr-Makrîzî. Cilt. 6, Shf. 35
Muhammed bin Abdirrahîm
bin İsmail bin Muhammed bin Abdillah bin Şurahbîl bin Hasene
Ebebekir El-Medeni. Medine
sâkinlerinden. Mısır’a yerleşti. Muhammed bin Abdillah bin Humeyd El-Abdî ve Ebu
Mus’ab Ez-Zuhrî’den hadis rivâyet etti.
İbrahim bin muhammed
Eş-Şâfi’î. Kendisinden İbn Yunus söz etmektedir.
Ve o yazıta eşlik eden eden yazıtın
sahibi olan amcası ki, tercüme-i hâli/atıf bulunamamıştır. İsmi kaynaklarda yer
almamış, kaya yazıtlarında ismi yaşatılmıştır.
El-Mukaffa
El-Kebîr-Makrîzî. Cilt. 5, Shf. 371
Ebu Abdillah Muhammed bin
Süleyman bin Muhammed bin Abdillah bin Şurahbîl bin Hasene . 270 Senesi
Zilhiccesinin üçünde Pazartesi günü vefat etmiş olup İbn Yunus zikretmiştir.
Amcazâdesi olan Abdullah
bin İsmail bin Muhammed bin Abdillah bin şurahbîl ise ismi nesebi ile
muttasilen Medine tepelerindeki kayalarda kazınmış/yazılmış olup, Ricâl
kitaplarında ismi yer almayanlardandır.
El-Mukaffa
El-Kebîr-Makrîzî. Cilt. 6, Shf. 85
Ebu Tâhir Eş-Şurahbîlî
Muhammed bin Abdilvahhâb
bin Süleyman bin Muhammed bin Abdillah bin Şurahbîl bin Hasene. Medineli olup
bilahare Mısır’a ayak basmış ve orayla ilgili yazmıştır. 282 Senesinde Mısır’da
vefat etmiştir.
Medine sâkini bu torunlar
Medine’de ilim talim ettiler ve aileleriyle Medine vadilerinin sakinleri olarak
tarihi kaynaklar onları tercüme-i hallerini Mısır intikalleri sonrasında vâfi
derecede zikredip ölümsüz kılmışlardır.
Dedeleri Hz. Osman (R.A)
ve Abdurrahman bin Ezher (R.A)’den ’dan rivâyette bulunan Abdullah bin Şurahbîl
bin Hasene (R.A) ile ilgili kaynaklarda yer alan bilgiler:
El-Cerh ve’t-Ta’dîl. İbn
Ebi Hâtem. C. 5. Shf. 81-82
Abdullah bin Şurahbîl bin
Hasene El-Kuraşî Hz. Osman (R.A) ve Abdurrahman bin Ezher’den rivâyette
bulunmuş, ondan ise Zührî rivâyette bulunmuştur.
Tarih-i Kebir, Buharî,
C.5, Shf. 117
Abdullah bin Şurahbîl bin
Hasene El-Kuraşî. Hz. Osman (R.A) ve Abdurrrahman bin Ezher’den rivâyette
bulundu. Ondan ise Ez-Zührî ve Sa’d bin İbrahim rivayette bulundu.
Es-Siqât, İbn Hibbân. C.5,
Shf. 14.
Abdullah bin Şurahbîl bin
Hasene. Hz. Osman bin Affân (R.A) ‘dan rivayette bulunmuş olup kendisinden Zührî
ve Sa’d bin İbrahim rivayette bulunmuştur.
Tarihu Medineti Dimeşk, İbn
Asâkir, C. 29, Shf. 155
Abdullah bin Şurahbîl bin
Hasene El-Kuraşî. Hz. Osman bin Affân (R.A)’dan ve Abdurrahman bin Ezher’den
hadis rivayet etmiş, kendisinden ise Sa’d bin İbrahim rivayette bulunmuştur.
Yanısıra burada ehemmiyetle
zikretmemiz gereken, Abdurrahman bin Ezher’in oğullarının ve kardeşleri
Abdullah ve Süleyman bin Ezher ve kadın-erkek ahfâdının yazıtları Şurahbîl bin
Hasene (R.A) ‘nin sülalesinin yazıtlarının civarında yer almaktadır.
Bu durum, Yeminli/Halîf
oldukları kabileyi Hz. Ömer (R.A) zamanında annesinin zevci Süfyan’ın ve anne
bir kardeşleri Cunâde ve Câbir’in vefatlarının ardından Beni Zureyk’ten Beni
Zühre’ye değiştirdiklerini ortaya koymaktadır.
(Usdu’l-Ğâbe Fi Ma’rifeti’s-Sahâbe,
İbnu’l-Esîr, C. 2, Shf. 391)
Muhammed bin İshak (İbn İshak) der ki:
Habeş Muhacirleri Ca’fer bin Ebi Tâlib (R.A) ile Habeşistan’dan Medine-i Münevvere’ye dönmeleri esnasında, Şurahbil bin Hasene, anne bir kardeşleri Cünâde ve Câbir ile birlikte Beni Zureyk mıntıkasında/mahallesinde konaklayıp onlara dehalet etmiştir. Bilahare, anne bir kardeşleri Cünâde ve Câbir Hz. Ömer (R.A)’ın hilâfeti zamanında vefat ederler. Bunun ardından Şurahbil bin Hasene Beni Zureykten ayrılarak Beni Zühre’nin mahallesine gidip onların halîfi olur. Bunun üzerine beni Zureyk’ten Ebu Said bin El-Muallî Ez-Zurakî (R.A) Emîrulmü’minîn Hz. Ömer (R.A)’e müracaat ederek Şurahbil bin Hasene’den dâvacı olur. “Halîfim/Müttefikim olan kimse bunu benden başka kimse ile tahvil edip değiştiremez.” Der. Şurahbil bin Hasene (R.A) de: "Ben onların Halîfi değildi. Sadece anne bir kardeşlerimle onların mahallesinde/hanelerinde kavim/kabilelerinin yanında konakladım. Zira, o ikisi (kardeşlerim) benim için insanların en sevgili olanlarıydı. Sıla-i Rahm olarak en yakın olanlardı. İkisi vefat ettiğinde, kendim için (yeni) bir seçim yaptım arzu ettiğim (kabile) ile hilf yapıp halîf oldum. Bunun üzerine Hz. Ömer (R.A) Ebu Said’e “ (Şurahbil’in seninle halîf) olması hususunda bir kanıt/beyyine getirebilir misin? . Aksi takdirde kendisi için yaptığı seçim öncelikli/evlâ olur” der. Ancak, Ebu Said onun kendisi ile halîfliğine ilişkin bir beyyine getiremez. Bunun üzerine, Şurahbil bin Hasene (R.A) Beni Zühre bin Kilâb’ın halîfi olmayı sürdürür.
Beni Zühre’den olan sahabiler ise, Ezher bin Abdi Avf (R.A), oğulları El-Muttalib, Tuleyb, Abdullah, Süleyman, Abdurrahman, Salih (R.Anhüm)’dir. Medine vâdilerinde Kaya yazıtları ile ilgili saha/arazi araştırmalarımda İbn İshak’ın eserinde zikrettiği Şurahbil bin Hasene’nin halîfliğini Beni Zühre’ye tahvil etmesi bilgisini doğrulayan bulgulara rastladım. Şurahbil bin Hasene’nin ailesine ait kaya yazıtları Ezher bin Abdi Avf Ez-Zührî El-Kuraşî’nin oğulları El-Muttalib, Abdullah ve Abdurrahman’ın ailelerine ait yazıtların civarında yer almaktaydı. Avâil mıntıkası yazıtları olarak komşuları Mut’ab bin Ebi Leheb’in ailesi ile komşu olarak bu vadide yerleşik olduklarını te’kid etmektedir.
Bunlardan Beni Zühre’nin Halîfi Rebî’a bin Abdillah bin Şurahbil yazıtı bunlar meyanındadır. Rebî'a'nın babası Abdullah bin Şurahbil tâbiinden ve ünlü hadis râvilerinden olup, babasından deği Hz. Osman (R.A) ve Abdurrahman bin Ezher (R.A)'den rivâyetlerde bulunmuştur. Yine İsmail bin İbrahim bin Abdillah bin Şurahbil’e ait kaya yazıtı ve Abdullah bin İsmail bin Muhammed bin Abdillah bin Şurahbîl’e ait kaya yazıtları burada bulunmaktadır.
Diğer Notlar:
Şurahbil bin Hasene (R.A) aile efradına ait kaya yazıtları için bakınız:
Rebî’a bin Abdillah bin Şurahbil’e ait kaya yazıtı:
https://mufity.blogspot.com/2021/11/medine-i-munevvere-civarnda-tabiinden.html
İsmail bin İbrahim bin Abdillah bin Şurahbil’e ait kaya yazıtı:
https://mufity.blogspot.com/2021/06/medine-i-munevvere-civarnda-tabiinin.html
Abdullah bin İsmail bin Muhammed bin Abdillah bin Şurahbîl bin Hasene’ye ait kaya yazıtı:
https://mufity.blogspot.com/2023/05/medine-i-munevverede-ashab-kiramn.html
Ayrıca, Medine-i Münevvere’nin 110 Km. güneyinde Vadiyu’l-Fura’ وادي الفرع mıntıkasında Şurahbil bin Hasene (R.A)’nin oğlu Tâbiînden ve Hadis Râvisi Abdullah bin Şurahbil’e ait kaya yazıtı için bakınız:
https://mufity.blogspot.com/2023/12/medine-i-munevverenin-110-km-guneyinde.html
Şurahbil bin Hasene (R.A)
Şurahbil bin Hasene bin Abdilmutâ' El-Kindi (R.A)'dir. Babasının adı Abdullah'tır. Ancak annesinin adı Hasene ile tanınıp künyelenmiştir. Şurahbil ikinci Habeşistan muhacirlerindendir. Hz. Ebubekir (R.A) devrinde Şam'a gönderilen İslam ordusunun bazı bölüklerinde emirlik yapmıştır. Ebu Ubeyde bin El-Cerrah'ın komutasında iken Ürdün nehri çevresini fethetmiştir. Ürdün'de vefat etmiş olup. Ürdün'deki türbesi halen ziyaretgâhtır.
Ürdün'de Ashâb-ı Kirâm'dan Şurahbîl bin Hasene (R.A) 'nin Türbe-i Şerifelerinde
At the tomb of Shurahbil bin Hasanah, One Of The Companions Of The Prophet (PBUH) In Jordan
في ضريح سيدنا الصحابي الجليل شرحبيل بن حسنة رضی الله عنه في الاردن
Yorumlar
Yorum Gönder