İran-Loristan-Kaşkân كاشكان\كشكان ’da Hasanveyh Kürt Hanedanının ikinci hükümdarı Ebu'n-Necm Bedir bin Hasanveyh bin El-Huseyn'e ait Kürt-İslâm tarihinin en önemli ve bilinen en eski kitâbelerinden ikincisi olan 399/1008-1009 Tarihli Arapça köprü kitabesi ve Türkçe-İngilizce-Kürtçe tercümesi.

 

İran-Loristan-Kaşkân كاشكان\كشكان  ’da  Hasanveyh Kürt  Hanedanının ikinci hükümdarı Ebu'n-Necm Bedir bin Hasanveyh bin El-Huseyn'e ait Kürt-İslâm tarihinin en önemli ve bilinen en eski kitâbelerinden ikincisi olan 399/1008-1009 Tarihli Arapça köprü kitabesi  ve Türkçe-İngilizce-Kürtçe tercümesi. (Pehleviler zamanında Müzeye Kaldırılmıştır).

 

Hayrullah Önal  @hayrullahonall ‘a teşekkürü borç biliriz:

 

https://x.com/hayrullahonall/status/1829608150141370463

 

 

بسم الله الرحمن الرحيم  هذا

ما أمر ببنائه الأمير الأجل أبو

النجم بدر بن حسنويه بن ا

لحسين أطال الله بقائه في سنة

تسع و ثمنين و ثلثمائة و فرغ

منه في سنة تسع و تسعين و ثلثما

ئة (من بعد ) عشرة سنين أثابه الله عنه

 

Rahman ve Rahîm olan Allah’ın Adıyla

 

Bu, seçkin emir Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh bin El-Huseyn, Allah O’nun bekâsını/varlığını uzun kılsın, ‘in üç yüz seksen dokuz senesinde binasını/inşasını emrettiğidir. (Bunun inşası/binası) on sene sonra üç yüz doksan dokuz senesinde bitirilmiş, nihayete erdirilmiştir. Allah bunun karşılığında mükafatını versin

 

 English Translation:

 

In the Name of Allah/God, the Most Beneficent, the Most Merciful

 

That is which The glorious Amîr/Chief Ruler Abu’n-Najm Badr bin Hasanwayh bin al-Husayn, May Allah/God prolong his life, ordered its construction/building in the year three hundred eighty nine. It (The construction) was completed after ten years in the year three hundred ninety nine. May Allah/God reward him.

 

Kürtçe Tercümesi

  

ترجمه يا ويێ كرمانجی:

بناڤێ خدێ رحمن و رحيم، مهربان و دلوڤان

 أڤا ميرێ برێز ابو النجم بدر بن حسنويه بن الحسين، خدێ هبونا وی درێژ بكه ، كو ژ بونا چێكرنا وی أمر دايه د سالا سێصد و حشتێ نهێ دا. بنای وي ده سال پاشێ د سالا نه و نوط و  سێصد دا هاتيه خلاص كرن. خدێ تعالی ثواب و مكافاتا وي بده 

Notlar

 

 

Pehleviler idaresi dönemindeki yol yapımında Kaşkân köprüsü ciddi tahribata uğrar inşâ kitâbesi ise müzeye nakledilir.

 

Hasanveyhler hanedanı Kürtlerin Barzikan aşiretinden Ebu’l-Fevâris Hasanveyh bin El-Hüseyn tarafından Azerbaycan, Zagros Dağ silsilesi çevresi ile Şehrizor ve Huzistan bölgelerine kadar uzanan coğrafyada kurulmuş ilk Kürt Hanedanıdır.

 

Hasanveyh Buveyhilerin vassalı iken istiklalini ilan etmiş kısa zamanda büyük bir güç ve şöhrete kavuşmuş. Milâdi 959’da kurulan Bu hanedan Miladi bir 1015 senesine kadar yarım asırdan fazla bölgede hüküm sürmüş hükümdarları kendi adlarına sikke darb etmişlerdir.

 

Hasanveyh vefat tarihi olan 369/979 senesine kadar 20 yıl hüküm sürmüştür.

 

Yerine oğlu Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh hükümdar olup 1014 senesine kadar hüküm sürmüştür. Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh hanedanının sınırlarını genişletmiş adına sikkeler bastırmıştır.

 

Bağdat Halifesi tarafından kendisine Nâsiru’d-Devle lakabı verilmiştir. Ülkesinin hudutları Ahvaz, Huzistan, Brucerd, Esedâbâd, Loristan, Dinever,  ve Nihâvend’e kadar uzanmaktaydı. Dağlık coğrafyada bile yollar ve köprüler ve Kirmanşah’ta Sermâc kalesini yaptırır. Bedr bin Hsanveyh 405/1014’te oğlu Hilâl bin Bedr ile ihtilafa düşer aralarında muharebeler olur. komutanları tarafından katledilir. Yerine Hilâl bin Bedr geçer. Ancak Buveyhiler Bedir’in ülkesine göz diker. Buveyhilerden Şemsuddevle askerleri ile saldırır. Şiddetli muharebelerden sonra Hilâl bin Bedr katledilir. (405-1015). Hasanvey devleti parçalanıp küçük emirliklere dönüşür. Hasanveyhler Dinever ve Mahiki bölgesinde belli bir dönem daha hüküm sürmeğe devam ederler.

 Melik Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh tarafından yaptırılan Kaşkân köprüsü

https://www.hamshahrionline.ir/photo/193809/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D9%BE%D9%84-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86

 

https://en.wikipedia.org/wiki/Kashkan_Bridge

 

https://poldokhtarnews.ir/1732-%D8%B3%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D9%BE%D9%84-%DA%A9%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%86.html

 

Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh, Loristan Kaşkândaki bu köprünün yanısıra, bunun öncesinde Loristan-Kelhor كلهور bölgesinde 374/984-85 Tarihinde  başka bir köprü de inşâ etmiştir ki, halen mevcut Kitâbesi Kürt-İslâm tarihinin en önemli ve bilinen en eski kitabesidir. Bu kitâbe ve Türkçe-İngilizce-Kürtçe tercümeleri için bakınız:

 

https://mufity.blogspot.com/2024/08/hasanveyh-kurt-hanedannn-ikinci.html

Hasanveyh Kürtleri ve Melik Ebu’n-Necm Bedr bin Hasanveyh hakkında ayrıca bakınız: