Medine-i Münevvere bâdiyesinde Ashâb-ı Kirâmdan ذو الشهادتين Zu’ş-Şehâdeteyn (İki şehâdet/şahitlik sahibi) lakaplı Huzeyme bin Sâbit bin El-Fâkih El-Ensarî El-Hatmî (R.A)’nin torununun oğlu Bedîh bin Ma’mer bin Abdillah bin Huzeyme’ye âit erken İslâmi dönem kaya yazıtı ve tercümesi
Medine-i Münevvere
bâdiyesinde Ashâb-ı Kirâmdan ذو
الشهادتين Zu’ş-Şehâdeteyn (İki şehâdet/şahitlik sahibi)
lakaplı Huzeyme bin Sâbit bin El-Fâkih El-Ensarî El-Hatmî (R.A)’nin torununun
oğlu Bedîh bin Ma’mer bin Abdillah bin Huzeyme’ye âit erken İslâmi dönem kaya
yazıtı ve tercümesi
Bu çok çok değerli
keşiflerinden ve paylaşımlarından dolayı
dostumuz, Üstad Ebu Abdillah Muhammed El-Muğazzevî
نوادر
الآثار والنقوش
@mohammed93athar 'a
teşekkürü borç biliriz
شكراً جزيلاً للسيّد الاستاذ
الفاضل ابي عبدالله محمّد المغذّوي
@mohammed93athar
لأجل اكتشافاته و تغريداته و
مشاركاته و قراءته القيّمة الصحيحة للنقوش الاسلامية المبكّرة
https://twitter.com/mohammed93athar/status/1447474655909011456?s=20&t=_TatmWLjqIUzDNA-pG1H1g
https://twitter.com/mohammed93athar/status/1328437689503395841?s=20&t=dYEI-xAnW6LstytQjdZ_wA
الله وليّ بد
يح بن مَعمَر بن عبد
الله بن خزيمة اوصي
ببر الله و صلة
الرحم و كتب
في سنة
احدی
Allah, Bedîh bin Ma’mer
bin Abdillah bin Huzeyme’nin Velîsi/Koruyucusudur. Allah'a, iyilik/ihsan üzere, itaat içinde
olmayı ve sıla-i rahim sahibi olmayı tavsiye/vasiyyet ediyorum. Ve (bunu) …. Bir
senesinde yazdı.
(Kayanın alt kırıldığı
için tarihin/senenin yazılı olduğu kısım kaybolmuş)
Notlar:
Yazıt sahibinin büyük dedesi Ashâb-ı Kirâm’dan ذو الشهادتين Zu’ş-şehâdeteyn
(İki şahitlik sahibi) lakaplı Huzeyme bin Sâbit’in nesep silsilesi İbn Sa’d’ın
Tabakâtında şu şekilde yer almıştır
خُزَيْمَةُ بْنُ ثَابِتِ بْن الفاكه بن ثعلبة بن ساعدة بن عامر بن غيان بْن
عامر بْن خطمة
Huzeyme bin Sâbit bin El-Fâke bin Sa’lebe bin Sâ’ide bin Âmir bin Ğayyân
bin Âmir bin Hatme
Ebu Nu’aym İsfahani’nin Ma’rifetu’s-Sahâbe kitabında iki neseb silsilesi
verilmektedir
خزَيْمَةُ بْنُ ثَابِتِ بْنِ الْفَاكِهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عَدِيِّ بْنِ
وَائِلِ بْنِ مُنَبِّهِ بْنِ امْرِئِ الْقَيْسِ بْنِ سَلْمَى بْنِ حَبِيبِ بْنِ
عَدِيِّ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ امْرِئِ الْقَيْسِ بْنِ عَلْقَمَةَ بْنِ مُعَاوِيَةَ
بْنِ جُشَمِ بْنِ مَالِكِ بْنِ الْأَوْسِ بْنِ حَارِثَةَ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ
عَمْرِو بْنِ عَامِرِ بْنِ حَارِثَةَ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ غَسَّانَ بْنِ
الْأَزْدِ بْنِ الْغَوْثِ بْنِ مَالِكِ بْنِ زَيْدِ بْنِ كَهْلَانَ بْنِ سَبَأِ
بْنِ يَشْجُبَ بْنِ يَعْرُبَ بْنِ قَحْطَانَ بْنِ هُودٍ
خُزَيْمَةُ بْنُ ثَابِتِ بْنِ الْفَاكِهِ بْنِ ثَعْلَبَةَ بْنِ سَاعِدَةَ
الْأَنْصَارِيُّ، مِنْ بَنِي خَطْمَةَ بْنِ جُشَمِ بْنِ مَالِكِ بْنِ الْأَوْسِ
İlk neseb silsilesi her nedense, yine Evs bin Harise üzerinden Hz. Hûd (A.S)’a kadar götürülmektedir.
İkinci verilen neseb silsilesi Hatme bin Cüşem bin Mâlik bin El-Evs’e
uzanan Huzeyme bin Sâbit bin El-Fâke/El-Fâkih bin Sa’lebe bin Sâ’ide El-Ensarî
şeklinde kaydedilmiştir.
Hz. Peygamber (S.A.V) Huzeyme’nin iki adamın şehadetine bedel olduğunu
ifade buyurmuş bu sebepten ذو الشهادتين
Zu’ş-şehâdeteyn (İki şahitlik sahibi) lakabı ile tanınmıştır. İbn Sa’d’ın
Tabakâtında bu hususta şu rivâyet yer alır:
“Resulullah (S.A.V) bir bedevîden bir at satın almıştı. Onu eve kadar
getirivermesini ve orada parasını almasını söyledi. Kendisi hızlı hızlı yürüdü,
bedevî ise ağır ağır yürüyordu. Bu arada bazı kimseler bedevîye gelip at
üzerinde pazarlık yapmaya başladılar. Onu Resulullahın satın aldığını kimse
bilmiyordu. Bedevî Resulullaha (S.A.V) “Şu atı alacaksan al, değilse sattım”
diye seslendi. Resulullah (S.A.V), “Ben onu zaten satın aldım” buyurdular. Ama
bedevî “Vallahi ben onu sana satmadım” dedi. Resulullah (S.A.V) , “Bilakis, ben
onu senden aldım” deyince bedevî “Bir şahit getir” dedi. Bu sıralarda oradan
geçen Huzeyme (r.a.), “Ben şehâdet ederim, siz onu satın aldınız” dedi.
Resulullah (S.A.V), “Ne ile şâhitlik ediyorsun, sen alış-veriş esnasında
yanımızda değildin” deyince Huzeyme, “Biz seni vahiy gibi daha önemli bir
mevzuda tasdik ediyoruz, sen haktan başka bir şey söylemezsin” dedi. Bunun
üzerine Resulullah (S.A.V) ona “ ذو الشهادتين
Zu’ş-şehâdeteyn” lâkabını verdi.
وخزيمة بْن ثابت هُوَ ذو الشهادتين. قَالَ: أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ
قَالَ: حَدَّثَنِي مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ خُزَيْمَةَ
بْنِ ثَابِتٍ عَنْ عَمِّهِ وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - أَنَّ النَّبِيَّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -
ابْتَاعَ فَرَسًا مِنْ رَجُلٍ مِنَ الأَعْرَابِ فَاسْتَتْبَعَهُ رَسُولُ اللَّهِ -
صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - لِيُعْطِيَهُ ثَمَنَهُ فَأَسْرَعَ النَّبِيُّ
- صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - الْمَشْيَ وَأَبْطَأَ الأَعْرَابِيُّ
فَطَفِقَ رِجَالٌ يُلْقُونَ الأَعْرَابِيَّ يُسَاوِمُونَهُ الْفَرَسَ وَلا
يَشْعُرُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - قَدِ
ابْتَاعَهُ. حَتَّى زَادَ بَعْضُهُمُ الأَعْرَابِيَّ فِي السَّوْمِ عَلَى ثَمَنِ
الْفَرَسِ الَّذِي ابْتَاعَهُ رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ - فَلَمَّا زَادَهُ نَادَى الأَعْرَابِيُّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ - فَقَالَ: إِنْ كُنْتَ مُبْتَاعًا هَذَا الْفَرَسَ
فَابْتَعْهُ وَإِلا بِعْتُهُ. فَقَامَ النَّبِيُّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ - حِينَ سَمِعَ قَوْلَ الأعرابي حتى أتاه الأعرابي . فَطَفِقَ النَّاسُ
يَلُوذُونَ بِالنَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -
وَبِالأَعْرَابِيِّ وَهُمَا يَتَرَاجَعَانِ. فَطَفِقَ الأَعْرَابِيُّ يَقُولُ:
هَلُمَّ شَهِيدًا يَشْهَدُ أَنِّي بِعْتُكَ. فَمَنْ جَاءَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ
قَالَ لِلأَعْرَابِيِّ: وَيْلَكَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عليه
وسلم - لم يَكُنْ لَيَقُولَ إِلا حَقًّا. حَتَّى جَاءَ خُزَيْمَةُ بْنُ ثَابِتٍ
فَاسْتَمَعَ تُرَاجُعَ رَسُولِ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -
وَتُرَاجُعَ الأَعْرَابِيِّ فَطَفِقَ الأَعْرَابِيُّ يَقُولُ: هَلُمَّ شَهِيدًا
يَشْهَدُ أَنِّي بَايَعْتُكَ. فَقَالَ خُزَيْمَةُ: أَنَا أَشْهَدُ أَنَّكَ قَدْ
بَايَعْتَهُ. فَأَقْبَلَ رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -
على خُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ فَقَالَ: بِمَ تَشْهَدُ؟ فَقَالَ: بِتَصْدِيقِكَ يَا
رَسُولَ اللَّهِ. فَجَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ -
شَهَادَةَ خُزَيْمَةَ شَهَادَةَ رَجُلَيْنِ. قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عُمَرَ: لَمْ
يُسَمَّ لَنَا أَخُو خُزَيْمَةَ بْنِ ثَابِتٍ الَّذِي رَوَى هَذَا الْحَدِيثَ
Ayrıca, Hz. Resul-i Ekrem (S.A.V) onun hakkında:
من شهد له خزيمة أو عليه فحسبه
“Herhangi bir kimsenin lehine veya aleyhine Huzeyme’nin şahitlik etmesi
yeterlidir” buyurmuştur.
Zeyd bin Sâbit de, Kur’an-ı Kerim Cem’ edilirken ve sonrasında Mushaflar halinde
yazılırken, Huzeyme bin Sâbit’in bu husustaki şahitliklerini iki şahit hükmünde
kabul etmiştir. Ahzâb suresinin 23. Âyet-i kerimesi ile Tevbe suresinin son iki
âyeti yazılı olarak Huzeyme bin Sâbit’in (R.A) nezdinde bulunmuş, Zeyd bin
Sâbit (R.A) başka bir kimsede daha bulunmasını şart görmeyerek, Huzeyme’nin Hz.
Resul-i Ekrem’in verdiği ذو الشهادتين
Zu’ş-Şehâdeteyn -İki Şehâdet Sahibi- sıfatından dolayı, nezdinde yazılı
olmasını kâfi bulmuş, şehâdetini esas kabul etmiştir.
Esahh kavle göre Uhud gazâsından itibaren tüm gazâlarda Hz. Resul-i Ekrem
ile birlikte bulunmuş. İbn Sa’d’ın Tabakâtına göre, Umeyr bin Adiy bin Harşe
ile birlikte beni Hatme’nin putlarını kırmakla vazifelendirilmiş ve bu vazifeyi
yerine getirmişlerdir. Mekke’nin fethinde Beni Hatme’nin sancağını
taşımıştır. Fitne döneminde, Cemel
Vak’asında Hz. Ali (K.V) ‘nin safında yer almış. Hicri 37. Yılda cereyan eden
Sıffin Muharebesinde yine Hz. Ali (K.V) ‘nin saflarına bulunmuş, savaşta önce
kitâle girmemiş, ancak, Ammar bin
Yasir’in (R.A) şehid olduğunu görünce, Ammar bin Yâsir’in (R.A) bağî bir
topluluk tarafından şehid edileceğine dair hadis-i şerifi hatırlayarak kılıcını
sıyırıp mukateleye girer ve Sıffîn’de şehid olur. رضي الله عنهما
Kendisinden bir çok kimse ve oğulları, Umâre ve Abdullah hadis rivayetinde
bulunmuş, Ebu Umâre künyesi ile bilinmiştir.
روى عنه: جابر بن عبد الله، وابناه عبد الله وعمارة
ابن مندة , معرفة الصحابة
Huzeyme bin Sâbit (R.A) Divân oluşturacak kadar şiirler de söylemiş bu
şiirleri çeşitli kaynaklarda yer almış ve Divânı basılmıştır.
Huzeyme bin Sâbit (R.A) hakkında bakınız:
https://al-maktaba.org/book/33383/2094
https://al-maktaba.org/book/9767/932
https://tarajm.com/people/13214
https://islamweb.net/ar/library/index.php?page=bookcontents&ID=234&bk_no=60&flag=1
Huzeyme bin Sâbit (R.A) ‘in torunu Muhammed bin Umâre bin Huzeyme El-Ensarî’ye ait Arabistan-Tebuk/Hisma حسمی ‘daki kaya yazıtı için bakınız:
https://mufity.blogspot.com/2022/08/arabistan-tebukhisma-da-ashab-kiramdan_82.html
Yorumlar
Yorum Gönder