Arabistan-Tebuk/Hisma حسمی ‘da, Ed-Dahhâk bin Davud bin Ebî Zenber’e ait Zeyd bin Sâbit (R.A)’in Miras/Ferâiz ilmine atıf yapan çok çok önemli erken İslâmi dönem kaya yazıtı ve tercümesi
Arabistan-Tebuk/Hisma حسمی ‘da, Ed-Dahhâk bin Davud
bin Ebî Zenber’e ait Zeyd bin Sâbit (R.A)’in Miras/Ferâiz ilmine atıf yapan çok
çok önemli erken İslâmi dönem kaya yazıtı ve tercümesi
Bu çok çok değerli keşifleri ve paylaşımlarından dolayı Arkeolog/Epigrafist/Tarihçi
فريق الصحراء
@AlsahraTeam 'a teşekkürü borç biliriz
شكراً جزيلاً للسيد فريق الصحراء
@AlsahraTeam
لأجل اكتشافاته و تغريداته و مشاركاته و قراءته القيّمة للنقوش الاسلامية
المبكّرة
أنا الضحّاك بن داود
بن أبي زنبر في قبضة الله
أتقلّب أرسلني أبي
أحدثّ ميراث زيد
Ben Ed-Dahhâk bin Davud
bin Ebî Zenber, Kabza-i İlahide/Kabza-i Hâlik’da deveran ediyorken/dönüp dolaşırken,
babam, Zeyd’in mirâs(ferâiz) ilmi ile ilgili rivayetlerini (öğrenip nakletmem)
için beni gönderdi.
Ed-Dahhâk bin Davud bin Ebî Zenber büyük ihtimalle, İmam Malik’in has
talebelerinden hadis ravilerinden Said bin Davud bin Ebî Zenber Ez-Zenberî’nin
kardeşidir.
Said bin Davud bin Ebî Zenber Ez-Zenberî münker/zayıf ve maklub hadisler rivayet etmekle maruftur.
Ebu Davud onun hakkında “Metruku’l-Hadis” ifadesini dahi kullanmıştır.
Miras/Ferâiz ilmi denince ashâb-ı kirâmdan akla ilk gelen Hz. Resul-i Ekrem’in
Vahiy kâtibi de olan Zeyd bin Sâbit (R.A)’dir.
Zeyd bin Sâbit (R.A) Ensar’dan olup Hicret-i Nebeviye’den 11 yıl önce Medine-i
Münevvere’de dünyaya gelmiştir. Babası Sâbit Buâs savaşında ölmüştür. Zeyd bin
Sâbit (R.A) Hicretin hemen akabinde çocuk yaşta Resulullah (S.A.V) ‘a
tanıtılır. Zekası ve yeteneği ile dikkat çeker. Çocuk yaşta olduğu için Bedir
Muharebesine katılmasına izin verilmez. Ancak Bedir esirlerinden okuma-yazma
öğrenenler arasında Zeyd bin Sâbit de vardır. Bu konuda kısa zamanda maharet
kesbeder. Ve bir süre sonra Resulullah’ın (S.A.V) Vahy kâtipleri arasına girer.
Resulullah (S.A.V)’ın bir kısım mektuplarının da kâtipliğini yapar. Sonra bir
kısım kimselerden Rumca, Habeşçe, Farsça ve Kıptice öğrendiği rivâyet
edilmektedir. Hendek gazâsında büyük hizmetler gösterir. Hz. Resul-i Ekrem
(S.A.V) henüz vefat etmeden Kurân-ı Kerimin tümünü ezbere bilen dört kişiden
biridir. Hz. Ebubekir zamanında muharebelerde bazı hafızların şehid düşmesi
üzerine Kur’an-ı Kerim’in toplanmasına karar verilince bu konuda oluşturulan
heyetin başına Zeyd bin Sâbit (R.A) geçer ve bu vazifeyi deruhde eder. Zeyd
(R.A) Hz. Osman (R.A) hilafetinde Kurân-ı Kerim Mushaflarının yazılıp
çoğaltılması heyetinde riyaset eder. Zeyd bin Sâbit’in rişyasetinde çoğaltılan
mushaflar çeşitli İslâm beldelerine gönderilir. Rivayete göre 7 Mushaf
çoğaltılmıştır.
Bir çok ilimde yed-i tula sahibi olan Hz. Zeyd bin Sâbit, Miras
taksimi/Ferâz ilminde de yetkin olup, nitekim hakkında şu hadis-i şerif vârid
olmuştur.
أفرض أمتي زيد بن ثابت
“Ümmetim içinde ferâizi en iyi bilen Zeyd bin
Sâbit’tir” (Sünen-i Tirmizi, Müsned-i İmam Ahmed ve Nesaî)
Abdullah bin Abbas (R.A)
da onun hakkında
لقد علم الحفَّاظ من أصحاب محمد
صلى الله عليه وسلم أن زيد بن ثابت من الراسخين في العلم
Diyerek Zeyd bin Sâbit’in Hz. Resul-i Ekrem’in
(S.A.V) ashâbı meyanında hafızlık/kıraat ilminde Zeyd bin Sâbit (R.A)’in Rasih
ulemâdan olduğunu beyan etmiştir.
Zeyd bin Sâbit’in Hafızlık, Kıraat ve Kur’an
ilimlerinin yanısıra Ferâz/Mirâs taksimi ile ilgili fetvaları meşhur olup muteber
görülmüş. Müstedrek sahibi Hâkim en-Nîsâbûrî, onun ferâiz/Mirâs konusundaki
görüş ve ictihatlarının bütün sahâbe tarafından hüccet kabul edildiğini
bildirmiştir. İmam-ı Şafii de bu hususta onun fetva/içtihatlarını tercih etmiştir.
Ayrıca, Medine-i Münevvere civarında Hz. Zeyd bin Sâbit (R.A)'e ait bir kaya yazıtı bulunmaktadır:
https://mufity.blogspot.com/2021/03/medine-i-munevverede-buyuk-bir-kesif.html
Resmini ve Metnini verdiğimiz kaya yazıtında “ ميراث زيد Zeyd’in Mirâsı” denirken, büyük ihtimalle
Zeyd bin Sâbit (R.A)’in Mirâs/Ferâiz ilmindeki vüs’ati bu husustaki yüksek ilmi
seviyesi ve onun ilmine ait
rivayetlerin öğrenilip/alınıp nakledilmesi kastedilmiştir.
Ayrıca, İbn Hibbân’ın المجروحون El-Mecrûhûn adlı
eseri ile El-Hatîb El-Bağdâdî’nin تاريخ بغداد Târihu Bağdâd adlı dev eserinde yer alan ve
Said bin Davud bin Ebî Zenber’den gelen, Zeyd bin Sâbit (R.A) ‘e dayanan şöyle
bir rivayet vardır.
وَقَدْ رَوَى عَنْ مَالِكٍ عَنْ
أَبِي الزِّنَادِ عَنْ خَارِجَةَ بْنِ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ عَنْ أَبِيهِ أَن
النَّبِي صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَعْطَى الزُّبَيْرَ يَوْمَ خَيْبَرَ
أَرْبَعَةَ أَسْهُمٍ سَهْمَيْنِ لِلْفَرَسِ وَسَهْمًا لَهُ وَسَهْمًا
لِقَرَابَتِهِ
“ (Said bin Davud Ez-Znberî) Malik (bin Ense)’ten
rivayet etti. O Ebi’z-Zinnâd’tan, O Hârice bin Zeyd’ten O da babası (Zeyd bin
Sâbit) ndan rivâyet etti: Resullullah (S.A.V) Hayber
gününde Zübeyr’e (ganimetten) dört hisse pay verdi. İki hissesi atları için,
bir hissesi kendisi için, bir hissesini de akrabalığı/yakınlığı için verdi.
قُلْتُ: وَأَخْبَرَنَاهُ
مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ رزق. حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ
عَبْدِ اللَّهِ بن زياد القطّان، حدّثنا محمّد بن الفرج الأزرق، حدّثنا سعيد بن
داود الزنبري، حَدَّثَنَا مَالِكٌ عَنْ أَبِي الزِّنَادِ، عَنْ خَارِجَةَ بْنِ
زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ، عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَعْطَى الزُّبَيْرَ يَوْمَ خَيْبَرَ أَرْبَعَةَ
أَسْهُمٍ، سَهْمَيْنِ لِلْفَرَسِ، وَسَهْمًا لَهُ، وَسَهْمًا لِلْقَرَابَةِ
Dedim ki: Onu bize Muhammed bin Ahmed bin Ruzak
haber verdi/bildirdi. Ona da Ahmed bin Muhammed bin Abdillah bin Ziyâd
El-Kattân rivayet etti. O’na da bu hadisi Muhammed bin El-Ferec El-Ezrak . On’a
Said bin Davud Ez-Zenberî rivayet etti. O da “ bize Malik (bin Ense) Ebi’z-Zinnâd’tan
rivayet etti. Ebu’z-Zinnâd ise Hârice bin Zeyd bin Sâbit‘ten, O da Zeyd bin
Sâbit’ten rivâyet etti: Resullullah (S.A.V) Hayber gününde Zübeyr’e
(ganimetten) dört hisse pay verdi. İki hissesi atları için, bir hissesi kendisi
için, bir hissesini de akrabalığı/yakınlığı için verdi.
Hadis râvisi Said bin Davud bin Ebî Zenber Ez-Zenberî hakkında bakınız:
Yorumlar
Yorum Gönder