Arabistan, Tebuk/Hisma حسمی ‘da Cebelu’l-Levz جبل اللوز Mevkiinde Yeni Bulunan Tâbiînden ve ünlü Hadis râvisi Ca’fer bin Abdillah bin Ebi’l-Hakem’in oğlu Hadis râvisi Abdülhamîd bin Ca’fer bin Abdillah bin El-Hakem’e ait kaya yazıtı ve tercümesi (Vefatı: Medine 153/770)
Arabistan,
Tebuk/Hisma حسمی ‘da Cebelu’l-Levz جبل اللوز Mevkiinde Yeni Bulunan Tâbiînden
ve ünlü Hadis râvisi Ca’fer bin Abdillah bin Ebi’l-Hakem’in oğlu Hadis râvisi Abdülhamîd
bin Ca’fer bin Abdillah bin El-Hakem’e ait kaya yazıtı ve tercümesi (Vefatı:
Medine 153/770)
Bu çok çok değerli
keşiflerinden ve paylaşımlarından dolayı Arkeolog/Epigrafist/Tarihçi
فريق الصحراء
@AlsahraTeam 'a teşekkürü borç biliriz
شكراً جزيلاً لفريق
الصحراء
@AlsahraTeam
لأجل اكتشافاتهم و تغريداتهم و
مشاركاتهم و قراءتهم القيّمة للنقوش الاسلامية المبكرة
أنا عبد ا
لحميد بن جعفر
ابن عبد الله ابن ا
بي الحكم اؤمن با
لله العظيم
Ben Abdülhamid bin Ca’fer
bin Abdillah bin Ebi’l-Hakem Yüce/Ulu Allah’a İman ediyorum.
تعليق فريق الصحراء
حفظهم الله
اسم واضح رباعي امكننا التعرف
عليه, أما والده جعفر فقد قال عنه في اكمال تهذيب الكمال جعفر بن عبد الله بن
الحكم بن رافع بن سنان الأنصاري الأوسي المدني. ذكر المزي أنه روى عن أنس، وأبى
ذلك ابن حبان فقال – لما ذكره في الثقات -: روى عن أنس إن كان حفظه أبو بكر الحنفي.
وقال مسلم في «الطبقة
الثانية من أهل المدينة»: هو
والد عبد الحميد.
وقال أبو عبد الرحمن النسائي –
: جعفر بن عبد الله بن الحكم الأنصاري مدني ثقة.
أما صاحب النقش فقد ترجم له البخاري: عبد الحميد بن جعفر بن عبد الله بن الحكم بن رافع بن سنان، أبو حفص، الأوسي، الأنصاري، المديني. سمع محمد بن عمرو بن عطاء، وأباه، سمع منه يحيى القطان، وهشيم، وأبو نعيم. وقال بعضهم: عبد الحميد بن سلمة، وهو وهم
جامع الاصول:عبد الحميد بن جعفر هو
أبو حفص، ويقال: أبو
الفضل، عبد الحميد بن جعفر بن عبد الله بن الحكم بن رافع بن سنان الأنصاري الأوسي
المدني. سمع
أباه، ونفرا من التابعين، وغيرهم منهم محمد بن عمرو بن عطاء. روى
عنه يحيى بن سعيد القطان، وهشيم بن بشير، وأبو نعيم، وأبو معاوية الضرير. مات
سنة ثلاث وخمسين ومائة
ذكر البخاري ان له ابنا اسمه سعد بن عبد الحميد بن جعفر بن عبد الله بن الحكم بن رافع بن سنان، أبو معاذ، الأنصاري، الحكمي. بغدادي، سكن ربض الأنصار. سمع ابن أبي الزناد، وعلي بن ثابت
لكن هناك اشكالية هل جدهم اسمه
الحكم أم ابي الحكم. النقش واضح ان الصحيح هو “ابي الحكم”. لكنها تبقى مشكلة
وقد يقال انهما شخصين مختلفين؟
هنا يأتي الخطيب البغدادي ليقدم لنا حبل الانقاذ فقد قال في تاريخ بغداد
أَخْبَرَنَا محمد بن أحمد بن
رزق، أخبرنا إبراهيم بن محمد بن يحيى المزكي، أخبرنا محمّد بن إسحاق السّرّاج، حدّثني
حجاج بن الشّاعر، حدّثنا سعد بن عبد الحميد بن جعفر قال: أبي عبد الحميد بن جعفر
بن الحكم بن أبي الحكم واسم أبي الحكم رافع بن سنان، وعبد الحميد يكنى
أبا الفضل، ومات بالمدينة سنة ثلاث وخمسين ومائة.
جزاك الله خيرا ايها الخطيب:
فقد وضحت لنا الأمور فكلاهما صحيح فالحكم هو ابن “ابي الحكم” وكلاهما يمكن
الانتساب له
Vâzıh olan dört isimle onu
tanıma imkanı buluyoruz. Babası Ca’fer ile ilgili اكمال
تهذيب الكمال İkmâlu Tehzîbi’l-Kemâl’de Ca’fer bin Abdillah bin
El-Hakem bin Râfi’ bin Sinân El-Ensarî El-Evsî El-Medenî olarak söz
edilmektedir. El-Mizzî’in zikrettiğine göre Hz. Enes (R.A)’ten rivâyette
bulunmuş, İbn Hibbân ise bundan sarf-ı nazar ederek Es-Siqat’da zikrettiğine
göre, Ebubekir El-Hanefi’nin rivayeti/hıfzına göre Cafer bin Abdillah Enes’ten
rivayette bulunmuş. Müslim ise Medine ehlinden ikinci tabaka meyanında
zikredip, Abdülhamid’in babası olduğu kaydetmiştir.
Sünen Sahibi Neseî’ye
göre: جعفر بن عبد الله بن الحكم
الأنصاري مدني ثقة
Ca’fer bin Abdillah bin El-Hakem El-Ensarî
Medineli olup, Siqa’dır/Güvenilir râilerdendir.
Yazıt sahibi Abdülhamid bin Ca’fer Buharî’nin
tarihindeki terceme-i hâline göre ise: Abdülhamid bin Ca’fer bin Abdillah bin
El-Hakem bin Râfi’ bin Sinân, Ebu Hafs El-Evsî, El-Ensarî El-Medînî, Muhammed
bin Amr bin Atâ’dan ve babasından hadis istima’ etti. Kendisinden ise Yahya
El-Kattân, Hüşeym, Ebu Nu’aym hadis istima’ etti. Bazı kimseler ona Abdülhamid
bin Seleme dedi. Bu ise hatalı bir zanndır.
İbnu’l-Es’ir’in Câmi’u’l-Usûl’üne göre ise
Abdülhamid bin Ca’fer Ebu Hafs , Ebu’l-Fazl da denir. Abdülhamid bin Ca’fer bin
Abdillah bin El-Hakem bin Râfi’ bin Sinan El-Ensarî El-Evsî El-Medenî .
Babasından, Tâbiînden bir topluluktan ve bunlardan gayri Muhammed bin Amr bin
Atâ’dan hadis istima’ etti. Kendisinden ise Yahya bin Said El-Kattân, Hüşeym
bin Beşîr, Ebu Nu’aym ve Ebu Muaviye Ed-Darîr rivâyette bulunmuştur. 153
Senesinde vefat etti.
Buhari’nin zikrettiğine göre, Sa’d bin
Abdülhamid bin Ca’fer bin Abdillah bin El-Hakem bin Râfi’ bin Sinan, Ebu Muâz
El-Ensarî El-Hakemi El-Bağdadi diye bir oğlu da varmış. Bağdat’ta ربض الأنصار ‘da sâkin olmuş ve İbn Ebi’z-Zinâd ve Ali bin
Sâbit’ten adis istima’ etmiş.
Yalnız burada dedesinin adının El-Hakem veya Ebi’l-Hakem
olup olmadığında bir problem söz konusudur. Yazıtta dedesinin adı bariz bir
şekilde Ebi’l-Hakem olarak yazılmıştır. Burada proble çözülememektedir. Burada
iki ayrı şahıstan mı söz ediliyor?
Ancak burada El-Hatib El-Bağdadi Tarihu Bağdâd
adlı ünlü eserinde adeta bir kurtarıcı halatı sunuyor.
أَخْبَرَنَا محمد بن أحمد بن
رزق، أخبرنا إبراهيم بن محمد بن يحيى المزكي، أخبرنا محمّد بن إسحاق السّرّاج،
حدّثني حجاج بن الشّاعر، حدّثنا سعد بن عبد
الحميد بن جعفر قال: أبي عبد الحميد بن جعفر بن الحكم بن
أبي الحكم واسم أبي الحكم رافع بن سنان، وعبد الحميد يكنى أبا الفضل، ومات
بالمدينة سنة ثلاث وخمسين ومائة
Bize Muhammed bin Amed bin Ruzak haber verdi.
Bize İbrahim bin Muhammed bin Yahya El-Muzekkî haber verdi. Bize ise Muhammed
bin İshak Es-Serrâc haber verdi. (o da) bana Haccac bin Eş-Şâir rivayet etti.
Bize Sa’d bin Abdilhamid bin Ca’fer riatte bulundu. Dediki: Babam Abdülhamid
bin Ca’fer bin El-Hakem bin Ebî’l-Hakem’dir. Ebi’l-Hakem’in adı Râfi’ bin Sinan’dır.
Ve Abdülhamid’in lakabı Ebu’l-Fazl’dır. Yüz elli üç senesinde Medine’de vefat
etmiştir.
Allah sana hayılı mükafatını versin ey
El-Hatib! Bu meseleyi bize tavzih ettin. Her ikisi de sahihtir. El-Hakem, Ebu’l-Hakem’in
oğludur. Her ikisi de ona nisbet edilebilir.
Yazıt sahibi Abdülhamid bin Ca’fer Kaderiyye
itikadına sahip olmakla suçlanmış olsa da, Ricâl kitaplarında bunun iftira
olduğu kaydedilmiştir.
Dedesi Râfi’ bin Sinan
El-Ensarî (R.A) için bakınız:
Yazıt Sahibi Abdülhamid
bin Ca’fer El-Ensari El-Evsî ile ilgili bakınız:
Abdülhamid bin Ca’fer’in
oğlu Sa’d bin Abdilhamîd ile ilgili bakınız:
Yorumlar
Yorum Gönder