Medine Münevvere vâdilerinden Ruveyse suyu mevkiinde Duhayme bint Sabî’ دحيمة بنت سبيع adlı kadına ait erken İslâmi dönem çok önemli bir kaya yazıtı ve tercümesi

 

Medine Münevvere vâdilerinden Ruveyse suyu mevkiinde Duhayme  bint Sabî’ دحيمة بنت سبيع   adlı kadına ait erken İslâmi dönem çok önemli bir kaya yazıtı ve tercümesi

 

Bu çok çok değerli keşiflerinden ve paylaşımlarından dolayı  dostumuz, Üstad Ebu Abdillah Muhammed El-Muğazzevî

 نوادر الآثار والنقوش

@mohammed93athar 'a teşekkürü borç biliriz

 

شكراً جزيلاً للسيد الاستاذ الفاضل ابي عبدالله محمّد المغذّوي

@mohammed93athar

لأجل اكتشافاته و تغريداته و مشاركاته و قراءته القيّمة الصحيحة للنقوش الاسلامية المبكّرة

 

https://x.com/mohammed93athar/status/1846263025285615908

 

اللهم لا تغفر لمن ورد الر

ويثة عشياً و كتبت دحيمة و

هي تستغفر الله

 

Allahım! Ruveyse’ye geceleyin gelen (erkekleri) mağfiret eyleme/bağışlama. Ve (Bunu) Duhayme yazdı. Ve o (kadın) Allah’a istiğfar ediyor (bağışlanma niyazında bulunuyor).

 

تعليق الأستاذ محمّد المغذوي:

 

نقش إسلامي فريد وقيم

بخط دحيمة ابنت سبيع

رحمها الله وغفر لها وهو الكتاب الأول لها

عند هذا الماء وفيه نبهت إلى سلوك إجتماعي

مرفوض وتستاء منه النساء وهو ورود الرجال على الماء ليلاً

وفيه أيضاً حددت لنا موقع #ماء_الرويثة في #ملل

والذي تغير مسماه مع مرور الزمن فأصبح #أبو_رويث

ويعد هذا المكان من الــ #فوائت_البلدانية في #المدينة_المنورة

 

كتبته رحمها الله عند ماء #الرويثة وفيه تقول :

 

✍ الـلـهمـ لا تغفر لمن ورد الرويثة عشياً

وكتبتـــ دحيمة وهي تســتغـفـر الـلــه .

 

فوائد من كتاب دحيمة رحمها الله :

 

أولاً : يقع هذا الكتاب بجوار بئر قديم

ونجل ماء جاري من أعلى الشعب إلى أسفله .

 

ثانياً : وثقت الكاتبة رحمها الله اسم هذا الماء

فقالت : ( لمن ورد الرويثة عشياً ) .

 

ثالثاً : يسمى هذا المكان اليوم بأبي رويث

وهو مسمى قريب من مسماه القديم .

 

رابعاً : خصت دحيمة رحمها الله بالدعاء

من يرد هذا الماء عشاءً لأن النساء قديماً

كُنَّ لا يقضين حوائجهن إلا ليلاً ومن ذلك الإغتسال

والإستحمام وغسل الملابس وورود الرجال على الماء ليلاً يضايقهن .

 

وهذا السلوك الإجتماعي المبكر للنساء استمر في أودية المدينة

حتى وقت قريب وقد وثق لنا الأديب والمؤرخ البلداني

عاتق بن غيث البلادي رحمه الله في كتابه على طريق الهجرة

عندما زار وادي الفرع ذلك فقال : ومن العادات المألوفة

في وادي الصفراء ووادي الفرع وما جاورهما

أن يحتجب النساء في النهار فإذا جَنَّ الليل

هبطن إلى العيون يغتسلن ويسبحن أو يغسلن الملابس

ومن المتعارف عليه عندهم ألَّا يعرج أحد على العيون ليلاً .

 

رحم الله من كتبت لنا هذا الكتاب القيم وغفر لها

ولوالدينا ولجميع المسلمين والمسلمات آميــــن رب العالمين.

 

Üstad Ebu Abdillah Muhammed El-Muğazzevî’nin Notu:

 

Eşi bulunmayan kıymetli bir İslâm yazıtı. Duhayme bint Sabî’ adlı kadına- Allah O’na Rahmet eylesin ve mağfirette bulunsun- ait bu su yolu civarında bulunan ilk yazıtıdır. Yazıtta, kadınları rahatsız eden, makbul olmayan, reddedilen bir ictimai davranışla ilgili bir tenbih, uyarı bulunmaktadır. O da erkeklerin geceleyin bu su başına gelmeleridir.

Burada aynı zamanda bu su kaynağının/su yolunun ismi de belirtlimektedir. ماء الرويثة  Mâu’r-Ruveyse  (Ruveyse Suyu/Pınarı) ki zamanla ismi değişerek Ebu Ruveys ابو رويث ‘e dönüşmüştür. Bu mekan Medine-i Münevvere'de zamanla unutulan kayıp beldelerden biri haline gelmiştir.

 

Duhayme -Allah O’na Rahmet Eylesin- nin yazıtından şu sonuçları çıkarıyoruz.

 

Birincisi: Bu yazıt eski bir kuyu ve vadinin yukarısından aşağı doğru akan su yolunun civarında bulunmaktadır.

İkincisi: Yazıtta bu suyun adını لمن ورد الرويثة عشياً  Ruveyse’ye geceleyin gelen (erkek) kimseler diyerek tevsik etmiştir.

Üçüncüsü: Bu mevki bugün için Ebu Ruveys ابو رويث  olarak adlandırılmaktadır ki, eski ismi ile yakınlık arz etmektedir.

Dördüncüsü: Duhayme bu yazıtta geceleyin bu suya gelen (erkeklerle) ilgili hususen beddua etmektedir. Çünkü kadınlar eskiden banyo almak, gusül etmek, yıkanmak, elbise/çamaşır yıkamak gibi ihtiyaçlarını geceleri görürlerdi. Erkeklerin geceleyin bu su başlarına gelmesi kadınları sıkıntıya/darlığa sokardı.

Kadınların erken İslâmi dönemden gelen bu toplumsal davranışları Medine-i Münevvere vadilerinde yakın dönemlere kadar süregeldi. Nitekim, ülke edebiyatçı ve tarihçilerinden Atik bin Gays El-Biladî Hicret Yolu ile ilgili kitabında bize bunları bize tevsik ederek nakletmiştir. Vâdiyu’l-Fer’i ziyareti esnasında bunu şöyle açıklamaktadır: “Vadiyu’s-Safrâ ve Vâdi’l-Fer’ ve civarlarında alışılan adetlerden olarak kadınlar gündüzün örtünüp gizlenirlerdi. Gece karanlığı çökünce su başlarına inip suya girerek yıkanır ve elbiselerini/çamaşırlarını yıkarlardı. Ve geceleyin diğer kimselerin su başlarına yönelip yaklaşmamaları da bildirilirdi.

Bu çok kıymetli yazıtı bize yazıp bırakan kadına Allah Rahmet Eylesin ve Onu bağışlasın. (Allah) Ebveynimizi, tüm Müslüman erkek ve kadınları da bağışlasın. Amîn Alemlerin Rabbi!..