Kudüs, Mescid-i Aksa’da, Sadrazam Bayram Paşa’ya ait Zilhicce 1037/Ağustos 1628 Tarihli Arapça Eyvanlar tecdid kitâbesi ve tercümesi

 

Kudüs, Mescid-i Aksa’da, Sadrazam Bayram Paşa’ya ait Zilhicce 1037/Ağustos 1628 Tarihli Arapça Eyvanlar tecdid kitâbesi ve tercümesi

 

جدّد هذه اللواوين المباركة بعد انهدامها صاحب الخيرات و المبرّات الوزير

الأكرم و المشير الأفخم حضرة بيرام پاشا محافظ مصر المحروسة بمباشرة حضرة

محمّد باشا محافظ القدس الشريف ختام في ذي الحجّة الحرام لسنة سبع و ثلثين و الف

 

 

Bu mübarek eyvanları yıkılmasından sonra, Hayrât ve Müberrât sahibi Kerem sahibi vezir ve fehametlu müşîr Mısır muhafızı Hazret-i Bayram Paşa hazretleri, Kuds-i Şerif Muhafızı Mehmed Paşa hazretlerinin mübaşereti/teşebbüsü ile tecdid etmiş, yenilemiştir. Bunun tecdidi bin otuz yedi Zilhiccesinde hitâm bulmuştur.

Sadrazam Bayram Paşa

İstanbul doğumlu olan Bayram Paşa gençliğinde Yeniçerilik mesleğine intisab etmiş, önce kul kethüdası, sonra da Receb 1031 tarihinde yeniçeri ağası olmuştur. Yeniçeri ağası bulunduğu dönemde padişah’ın gözüne girmeyi başaran Bayram Paşa, 1035 tarihinde Mısır vâliliğine getirilmiştir. 1038’de azledilerek, yerine Tabanı Yassı Mehmed Paşa valiliğe getirilir. Daha sonra İstanbul’da vezaret kaymakamı, 1046 yılında da, Tabanı yassı Mehmed Paşa yerine, sadrazam olur. 1048 yılında ise, sultan IV. Murad’ın emri ile ordunun başında rikâb-ı hümâyun ile ünlü Bağdat seferine çıkar. Ancak Urfa-Rakka ‘ya vardığında, 1048 senesinin 27 Rebi’u’l-Evvel gecesi Rakka yakınlarında Cüllâb adlı mesîrede vefat eder. Bayram Paşa’nın na’şı Sultan IV. Murad tarafından İstanbul’a gönderilir. Bayram Paşa daha önce inşa ettirdiği külliyesindeki türbeye defnedilir. Türbede kendisi dışında bir kızı da medfundur.Sadrazamlık dönemi bir buçuk yıl süren Bayram Paşa’nın Amasya ve Kayseri’de de hayratı vardır . Ayrıca, birçok camiye minber koydurmuştur. Bayram Paşa’nın vefatına şu tarih düşürülmüştür:

 

ايلدی بيرام پاشا عدن أعلی يی مقام : ١٠٤٨

 

Eyledi Bayram Paşa ‘Adn-ı A’la’yı Makâm=1048

 

Bir zamanlar türbesinde yer alan kitâbe şu şekildedir.

 

لا موجود الا هو

 

بو دستور مجاهد رقّه شهرندن بريلرده

وداع ايتدی آدی جلاب اولان مرحلده دنيايه

مراد رابع اسلامبوله ارسال ايلدی نعشن

گلنجه گومديلر ياپدرديغی بنياد والايه

مشير پاك مذهب آصف درويش مشربدی

مريد اولمش ايدی زينيّه دن بر شيخ يكتا يه

او ذاته تربه سی ياننده ياپدردی بو درگاهی

موفّق ايتدی مولا اسمنی رحمتله ابقايه

يازوب تاريخنی زوّاره تعريف ايتدم ای صفوت

گوچوب بيرام پاشا اولدی پاشا اهل مأوايه

 

Lâ Mevcûde İllâ Hû

 

Bu düstûr-i mücâhid Rakka şehrinden berilerde

Vedâ’ etdi adı Cüllâb olan merhalde dünyaya

Murâd-ı Râbı’ İslâmbol’a irsâl eyledi na’şın

Gelince gömdiler yapdırdığı bünyâd-ı vâlâya

Müşîr-i pâk-mezheb âsaf-ı dervîş-meşrebdi

Mürîd olmış idi Zeyniyye’den bir şeyh-i yektâya

O zâta türbesi yanında yapdırdı bu dergâhı

Muvaffak etdi Mevlâ ismini rahmetle ibkâya

Yazup târîhini züvvâra ta’rîf etdim Ey Safvet

Göçüp Bayram Paşa oldı paşa ehl-i me’vâya

 

Türbesi, eskiden “ Avrat Pazarı” denen , Haseki semtinde Haseki külliyesinin yanıbaşında, Haseki caddesi ile, Haseki Kadın sokağının kesiştiği yerde, 1132. ada, 52., 53. parsellerde yer almaktadır. Türbenin Ve külliyenin bânisi Sultan IV. Murad devrinin Sadrazamlarından Bayram Paşadır..Tekke Bayram Paşa tarafından bağlandığı bir Zeyniyye tarikatı şeyhi için inşâ edilmiştir.Türbe ve külliye 1044/1634-35 tarihinde Mimar Kasım  Ağa tarafından inşa edilmiştir. 

 

Türbenin yola bakan duvarına bitişik sebilinde ise şu kitâbe mevcuttur.

 

مرحبا آصف ستوده شيم

حبّذا ذات بی مثال و عديل

نيجه آصف كه همّتيله ايدر

مهر ايله مه منازلن تكميل

بويله صاحب شادی هر گز

حفظ ايده قدرتيله حيّ و جليل

ای صفايی دعاء دولتنی

ايله تا كه اوله عمری طويل

بر دعا ايله ديدی تاريخنی

تشنه گان جهانه اولدی سبيل

 

Merhaba âsaf-ı sutûde-şiyem

Habbeza zât-ı bî misâl u ‘adîl

Nice âsaf ki himmetiyle ider

Mihr ile meh menâzilin tekmîl

Böyle sâhib-i şâdı her gez

Hıfz ide kudretiyle Hayy u Celâl

Ey safâyî duâ-i devletini

Eyle tâki ola ömrü tavîl

Bir duâ ile didi târîhini

Teşnegân-ı cihâna oldı sebîl

 

Türbe büyükçe kubbeli kesme taş örgülü ve üst tarafı altıgen şeklindedir. İçeride giriş kapısının üzeri ve çepeçevre İznik çinileri ile kaplı olup, giriş kapısı üzerinde Kelime-i Tevhîd hakkedilmiştir.