İstanbul’un Kaybolan Çeşmeleri: Cilvenâz Kalfa Çeşmesi
İstanbul’un Kaybolan Çeşmeleri: Cilvenâz Kalfa Çeşmesi
Müfid Yüksel
Çeşme, Fatih-Karagümrük’te, Nurettin Tekkesi Sokağında, Şeyh
Nureddin Cerrahî Dergâhı/Asitânesi bitişiğinde yer almaktaydı. Çeşme 1281/1864
tarihinde Sultan Abdülazîz devri saray kadınlarından Cilvenâz Kalfa tarafından yaptırılmış.
Çeşme büyük ve tonozlu bir hazneye sahip olup, küçük bir ayna taşı
bulunmaktaydı. Sonradan uydurulmuş bir teknesi mevcuttu. (Tanışık, 1943:1/276;
Egemen,1993: 232-235; İKSA, 1983:III/1384) Çeşmenin 1944 yılına ait
fotoğraflarında duvarlarının sıvalı ve suyunun da akmakta olduğu görülmektedir.
Çeşmenin süslü mermer ayna taşı üzerinde dört mısralık bir manzum kitâbe yer
almaktaydı. ( Eski Eser Encümen Arşivi, No:835)
1 Safer 1281/6 Temmuz 1864 Tarihli Kitâbe Şu Şekilde
Okunmaktadır:
دور
خان عبدالعزيزده كيم اودر ظلّ خدا
جلوه
ناز قلفه بو عينی ياپدی حقّ قيلدی عطا
بنده
شاكر عاجزانه سويلدم تاريخ تام
ماشاء
الله چشمۀ آب حيات اولدی بنا
غرّۀ
صفر فی سنه ١٢٨١
Devr-i Hân Abdülazîz’de kim odur Zıll-ı Hüdâ
Cilvenâz Kalfa bu aynı yapdı Hakk kıldı atâ
Ben de Şakir âcizâne söyledim tarih-i tâmm
Mâşaallah çeşme-i âb-ı hayât oldu binâ
Gurre-i Safer Fi Sene 1281
Çeşmenin 24 Ekim 1944 Tarihli fotoğrafları Eski Eser Encümen
Arşivi dosyasında yer aldığına göre, (Eski Eser Encümen Arşivi, No:835) çeşme
bu tarihten sonraki bir dönemde yıkılmış olmalıdır.
Bibliography
Egemen, Affan, 1993. İstanbul’un Çeşme Ve Sebiller, Arıtan
Yayınevi, İstanbul
Eski Eser Encümen Arşivi, No:835
İstanbul Kültür Ve Sanat Ansiklopedisi, Cilt. 1-4, Tercüman
Gazetesi Kültür Yayını, İstanbul, 1982-84
Tanışık, İbrahim Hilmi, 1943. İstanbul Çeşmeleri, I.
İstanbul Ciheti, Maârif Vekilliği, Antikite Ve Müzeler Müdürlüğü Yayınları,
Maarif Matbaası, İstanbul
Cilvenâz Kalfa Çeşmesi. 24 Ekim 1944. Eski Eser Encümen Arşivi Dosya No: 835
Cilvenâz Kalfa Çeşmesinin Ayna Taşı Ve Kitâbesi. 24 Ekim 1944. Eski Eser Encümen Arşivi Dosya No: 835
Cilvenâz Kalfa Çeşmesi. İ. Hilmi Tanışık, İstanbul Çeşmeleri.
Cilvenâz Kalfa Çeşmesi. İstanbul Kültür Ve Sanat Ansiklopedisi,
Yorumlar
Yorum Gönder