Eski Şebînkarahisar Meb’usu Ali Surûrî Bey’in Günlüklerinde, Ankara'da Bediüzzaman-Mustafa Kemal Görüşmesi Ve Meclis Zabıtlarında Hoşâmedî Edilmesi

 

Eski Şebînkarahisar Meb’usu Ali Surûrî Bey’in Günlüklerinde, Ankara'da Bediüzzaman-Mustafa Kemal Görüşmesi Ve Meclis Zabıtlarında Hoşâmedî Edilmesi

Müfid Yüksel

 

Ankara Milli Kütüphane

Yer No: 06  Mil. 9487

 

9 Teşrîn-i Sânî 1338 Perşembe

İki gün evvel Ankara’ya gelmiş olan Bediüzzaman Saîd-i Kürdî Efendi Sâmi’în locasında idi. Vilâyet-i Şarkiyye meb’uslarından bazısının takrîri üzerine Meclis alkışlarla Hoşâmedî etti. Kendisi de locada ayağa kalkarak ta’zîmâtla ve birkaç kere selâm vermek sûretiyle teşekkürde bulundu. Bilahare, riyâset odasında görüştük. 1324’te gördüğüm Saîd-i Kürdî hiç değişmemiş. Ve ihtiyarlamamış. Fakat, ruhen hasta olduğu hem meşhûd hem mervî. Hatta, Tedkîkât Ve Te’lîfât-ı İslâmiyye a’zâlığı teklif olunmuş ise de, hastalığından bahisle reddetmiş. Yine ke’l-evvel millî elbisesiyle geziyor.

Şer’iyye vekâletine intihâb olunan Vehbî Efendi’den münhal birinci reis vekilliği için üçüncü def’a olarak yapılan intihâb neticesinde grubumuzun namzedi Gâlib Bey kazanamadı. Hüseyin Avnî Bey kazandı.

23 Teşrîn-i Sânî 1338 Perşembe

Gece yatarken atılan silah seslerine uyandık.Saat alaturka sekiz’e geliyordu. Yangın var imiş. Ağabeyimle beraber sokak başına çıktık. İstasyon civârında idi. İmâlât-ı  harbiyye fabrikası imiş. Pek çok top mermisi patlayarak muhterik oldu. Cuma günkü gazeteler yazmadığı gibi, Pazar günü de yazmadılar.. Anlaşılan işaâsı mahzurlu. Bazı arkadaşlar zarar ve ziyââtın mikdârını dört milyon lira tahmin ediyorlar.

25 Teşrîn-i Sânî 1338 Cumartesi

Halife hazretlerinden Meclis’e bir cevap gelmiş. Okunacağı sırada kâimen dinleyelim diye bir teklif dermeyan olunmuş. Derken gürültü çıktı. Ben de hemen o sırada teneffüs salonuna çıkmıştım. İçeri girdiğimde münakaşa cereyan ediyordu. Nihâyet tâyin-i esâmi sûretiyle re’ye kondu. Nisâb yok. Ba’de’t-teneffüs yoklama yapıldı. Ekseriyet olmadığı taayyün etti.​ Cevâbnâme okunmaksızın Meclis dağıldı. Celse alenî olduğu için münakaşa vâkıa çok çirkin oldu. Takrîben akşam namazı sıralarında Meclis dağılırken baktım Divân-ı Riyâset odasında Kemal Paşa ile Bediüzzaman Molla Saîd-i Kürdî arasında bir mübahase var. Ben de dinledim. Bir saat kadar imtidâd etti. Mübahasenin ibtidâsı Bediüzzaman’ın Kemal Paşa’ya ve daha bazı arkadaşlara yazdığı mektupta namaz kılmalarını tavsiye etmiş. Ve Mezheb-i Şâfiî’de târik-i salâtın şehâdeti kabul edilmeyeceğine nazaran Meclisin ekseriyeti târik-i salât ise, Meclisin hükümlerinin medhûl ve gayr-i nâfiz olması lâzım geleceğini beyân eylemesinden dolayı imiş. Kemal Paşa meâl-i mektubun siyâsete derkâr olan mahâzîriden ve hiç olmazsa, yalnız kendisine yazılsa idi bu mahzûrun o kadar vârid olmayacağından bahisle Bediüzzaman’a darıldı. Bediüzzaman da bu mahzûru düşünemediğini itirâf etti. Bediüzzaman da evvelce biraz haşince söylüyor ise de sonra te’vîl ve tahfîf etti. Ve aralarındaki kırgınlık zâhiren zâil oldu gibi ise de, herhalde iki taraf da birbirine muğber kaldılar zannederim. Kemal Paşa çok mühim mes’elelere temâs etti ve hakikaten zekâsını gösterdi. Bediüzzaman’ı yalnız şu mubahasede dinleyenler şöhretini pek de hakikate muvâfık bulmadılar sanıyorum. Maamâfih yine güzel cevaplar verdi. Ve Meclisin çok mübârek ve mübeccel olduğundan bahsetti. O bilhassa Kemal Paşa’ya hitâben : “ Siz Kur’ân’ı ve İslâm’ı kurtardınız. Kur’ân’ı omuzunuza kaldırdınız. Kur’ân ise her sahifesinde Salât ile emrediyor. Mademki, Kur’ân’ı böyle muhâfaza ettiniz, onun  emri olan Salâta da beyne’l-müslimîn te’mîn-i müdâvemet için teşebbüs etmemiz lâzımdır. Ve o mektubu size onun için yazdım. Sizden başkalarına yazdığım doğru olmayabilir , fakat böyle bir teşebbüsü sizin hatırınıza onlar da getirsin diye yazdım” meâlinde güzel sözler söyledi. Bir aralık Bediüzzaman salona çıkmıştı. Kemal Paşa, Bediüzzaman’ı beğenmediğini söyledi. Ve: “ Böyle ulemâdan Ümmet-i İslâmiyyeye hayır gelmez” dedi.

 

 

Türkiye Büyük Millet Meclisi

Zabıt Cerîdesi

Yüzotuzbeşinci İctimâ

9 Teşrîn-i Sânî 1338 Perşembe

Mündericât

-Zabt-ı Sâbık Hülâsası

-Evrâk-ı Vâride

-Birinci Reis Vekîli İntihâbı

-Ulemâdan Bediüzzaman Saîd Molla Hazretlerine Beyân-ı Hoşâmedî

-Himâye-i Etfâl Cemiyeti Muhâberâtının Posta Ücretinden İstisnasına Dâir Olan Lâyiha-i Kânûniyenin Müzâkeresi

 

2. Bitlis Meb’usu Ârif Beyle arkadaşlarının, Meclis sâmi’în locasında bulunan vilâyât-ı şarkiyye ulemâsından Bediüzzaman Saîd Molla’ya hoşâmedî edilmesine dâir takrîri

Ulemâdan Bediüzzaman Saîd Molla Hazretlerine Beyân-ı Hoşâmedî

Reis- Efendim! Bitlis meb’usu Ârif Beyle rüfekâsının takrîri var.

Riyâset-i Celîleye

Vilâyet-i şarkiye ulemâ-yı benâmından olup Anadolu gâzilerini ve Meclis-i Âli’yi ziyâret etmek üzere İstanbul’dan buraya gelerek sâmi’în locasında bulunan Bediüzzaman Molla Saîd Efendi Hazretlerine beyân-ı hoşâmedî edilmesini teklif eyleriz.

Bitlis: Ârif , Bitlis: Derviş, Bitlis: Resul, Muş: Okunamadı, Muş: Kâsım, Siirt: Sâlih, Ergani: Hakkı

(Alkışlar)

Râsih Efendi (Antalya) – Kürsüye teşrîflerini ve duâ etmelerini kendilerinden ricâ ederiz.