Mekke-i Mükerreme/Arafat’ın Kuzeyinde El-Hurmân الحُرمان Vâdisinde Tâbiînden Ebu Ca’fer bin Hasan El-Haşimî’ye âit Cahiliye devri meşâhir-i şuarâ ve hutebâsından Kuss bin Sâide veya Yemen-Himyeri Tubba’ hanedanından Tubba’ bin El-Akran’a veya Necranlı bir rahibe âit olduğu rivâyet edilen iki beyitin yazılı olduğu 98/716-717 Tarihli Erken İslâmi Dönem kaya yazıtı ve Türkçe-İngilizce tercümeleri

 

 

Mekke-i Mükerreme/Arafat’ın Kuzeyinde El-Hurmân الحُرمان Vâdisinde Tâbiînden Ebu Ca’fer bin Hasan El-Haşimî’ye âit Cahiliye devri meşâhir-i şuarâ ve hutebâsından Kuss bin Sâide veya Yemen-Himyeri Tubba’ hanedanından Tubba’ bin El-Akran’a veya Necranlı bir rahibe âit olduğu rivâyet edilen iki beyitin yazılı olduğu 98/716-717 Tarihli Erken İslâmi Dönem kaya yazıtı ve Türkçe-İngilizce tercümeleri

 

نقش من وادي الحرمان شمال عرفات بمكة المكرمة كتب علی صخرة جرانيتية . نفذ بالخط الغائر و  هوعبارة عن بيتين من الشعر من قول أحد حكماء العرب و بلغائهم من العهد الجاهلي. و قيل منسوبة لقُس بن ساعدة او لتُبّع بن الأقرن او لأسقف نجران . يحمل النقش اسم كاتبه ابو جعفر بن حسن الهاشمي . مؤرّخ سنة ثمان و تسعين للهجرة الموافق ٧١٦-٧١٧ م. و يلاحظ انّ النقاش كتب ثلث اسطر متتابعة ثم طوق النص من ثلث جهات بأربعة اسطر أخری تبدأ من نهاية السطر الثالث

 

An early Islamic inscription located at Wadi al-Hurman, North of Arafat near to Holy Mecca. It was inscribed on a granite rock depicted by deep engraving the hard rock surface. It is a stanza (two couplets) of a poem of a pre-Islamic poet (Quss bin saidah or Tubba’ bin Al-Aqran Al-Himyari or a bishop af Najran) and contains the name of the engraver Abu Caffar bin Hassan Al-Hashimi dated 98 Anno Hegirae/716-717 Anno Domini. The inscription consists of three lines.

 

 

أفنا الجديد تقلّب الشمس

و طلوعها من حيث لا تمسي

و طلوعها بيضاء صافية

و غروبها صفراء كالورس

و كتب أبو جعفر بن حسن الهاشمي

سنة ثمان

و تسعين 

 

Tercümesi

 

Yeryüzü ve üzerinde her yeni olan (eskiyip) fena buluyor, gün/güneş dönüyor

Tulûu/doğuşu akşamın olmadığı yerden

Ve onun doğuşu sâfi beyaz

Ğurûbu/batışı ise Yemen safranı (alçehre) gibi altın sarısı (şeklinde)

 

Ve (bunu) Ebu Ca’fer bin Hasan El-Hâşimî doksan sekiz senesinde yazdı.

 

English Translation:

 

The Earth and all new things will come to an end. The sun begins to return from solstice. The rise of sun (The sunrise) is from that there is no evening . The rise of it (The sunrise) is pure White. The set of it (the sunset/sundown) is in the color of saffran. And, Abu Caffar bin Hassan Al-Hashimi wrote this in the year of  Ninety Eight

 

Not:

 

Bu şiirde şâir, Dünyanın fâniliğine işaretle vurgu yapıp, Dünya üzerinde hiçbir şeyin muhalled/kalıcı olamayacağını ifade etmektedir. Burada da her gün müşahede ettiğimiz Güneşin doğuşu/batışı gün dönümü, akşam sabah olması sahici delil olarak gösterilerek, dün olan bir hadisenin bugün için geçmiş olduğunu, geçmiş olan bir fiilin, gidenin geri gelmeyeceği/getirilemeyeceği vurgulanmaktadır.

Şiirin Vezni Şudur

مُتَفَاعِلُن مُتَفَاعِلُن مُتْفَا * مُتَفَاعِلُن مُتْفَاعِلُن مُتْفَا

مُتَفَاعِلُن مُتْفَاعِلُن مُتَفَا * مُتَفَاعِلُن مُتْفَاعِلُن مُتْفَا

Bu şiir rivayet yolu ile İbn Asâkir’in Târihu Medineti Dimaşk’inde şu şekilde yer almaktadır

 

أخبرنا أَبُو الْقَاسِمِ علي بْن إبراهيم ، أَنْبَأَنَا رشأ بْن نظيف ، أخبرنا الحسن بْن إسماعيل ، أخبرنا أحمد بْن مروان ، حدثنا أبو الحسن الربعي ، حدثنا مُحَمَّد بْن الحسين البرجلاني ، أنشدنا أبو زيد لتبع الأوس : 

منع البقاء تقلب الشمس   وطلوعها من حيث لا تمسي 

وطلوعها بيضاء صافية     وغروبها صفراء كالورس

تجيء على كبد السماء كما     يجري حمام الموت بالنفس

 

Bize Ebu'l-Kâsım Ali bin İbrahim haber verdi; Bize Reşa' bin Nazif bildirdi: Bize El-Hasan bin İsmail haber verdi: Bize de Ahmed bin Mervan haber verdi. Bize ise Muhammed bin El-Huseyn El-Burculâni ifade etti. Ebu Zeyd bize Tubba' El-Evs'e ait şu şiiri inşâd etti:

(Yeryüzünde) Bekânın/Bâki olmanın imkanı yok. gün/güneş dönüyor

Tulûu/doğuşu akşamın olmadığı yerden

Ve onun doğuşu sâfi beyaz

Ğurûbu/batışı ise Yemen safranı (alçehre) gibi altın sarısı (şeklinde)

İbn Asakir'in rivâyetindeki deki son beyit Kaya yazıtında yer almamaktadır. 

Ayrıca Kaya yazıtında   ilk Mısra'   أفنا الجديد    Yeryüzü ve üzerinde her yeni olan (eskiyip) fena buluyor şeklinde başlarken, İbn Asâkir'de ise             منع البقاء      (Yeryüzünde) Bekânın/Bâki kalmanının imkanı yok. şeklinde başlamaktadır. Gerisi gerek kaya yazıtında, gerekse İbn Asâkir'in rivayetinde aynı şekildedir.