Tunus Ve Kahire'de Türkçe İki Kitâbe

Tunus Ve Kahire'de Türkçe İki Kitâbe

Tunus’ta 1070/1659-60 Tarihli Türkçe Kale Kitâbesi  

بحمد الله زهی  قلعه بناسنه نيّت اولدي

سفاين اهل اسلامی حراستنه رخصت اولدي

كه ليمان غارالملح بر خالي منزلگاه ايكن

خان محمّد زماننده يڭيدن عمارت اولدي

سرعسكر حاجي مصطفی سعي ايدوب في سبيل الله

ميسّر قلدي اتمامين فيض حقدن وسعت اولدي

ريز ايدوب بنتها طوپلر جا بجا دشمنه ناظر

كه اطرافه اشتهار بولوب كفّاره پك هيبت اولدي

عجب حصن حصين اولدي دينلدي اشبوڭا تاريخ

مناسب گلدي بناسي بو قلعه يه ايي همّت اولدي

سنه ١٠٧٠

Bihamdillâh zehî kal’a binâsına niyet oldu

Sefâyin-i Ehl-i İslâmı hirâsetine ruhsat oldu

Ki limân-ı ğâri’l-milh1 bir hâlî menzilgâh iken

Hân Muhammed2 zamânında yeniden imâret oldu

Serasker Hacı Mustafa3 sa’y edüp Fi Sebîlillâh

Müyesser kıldı itmâmın Feyz-i Hakk’dan vüs’at oldu

Rîz edüp binitha toplar câ be câ düşmana nâzır

Ki Etrâfa iştihâr olup küffâra pek heybet oldu

Aceb hısn-ı hasîn oldu denildi iş buna târih

Münâsib geldi binâsı bu kal’aya iyi himmet oldu

Sene 1070

Bu kitâbe, Prof. Dr. Mehmet Şeker’in Başşehir Tunus’ta Türkçe Kitabeler adlı çalışmasında yer almamaktadır. ( Doç. Dr. Mehmet Şeker, Başşehir Tunus’taki Türkçe Kitabeler, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul-1994)

Kitâbe Fotoğrafını Çekip Gönderen Yusuf Sami Kamadan’a Teşekkürü Borç Biliriz.

  

 [1] Tuz mağarası/deposu limanı.

[2] 19. Osmanlı Sultanı IV. Avcı Mehmed , babası Deli İbrahim’in tahttan indirilmesinin akabinde 1648’de 7 yaşında tahta çıkmış, 1687’de tahttan indirilmiş yerine kardeşi 2. Süleyman tahta geçirilmiştir. IV. Avcı Mehmed 1693’te Edirne sarayında mahbusen vefat etmiştir

[3] “El-Hacc Mustafa Ağa: Lazdır. Tunus efrâdından olup 1066 Şevvâlinin yirmi yedisinde (18 Ağustos 1656) Tunus beyi oldu. 1075 (1664/5) sâlinde azlolunup yerine Kürt El-Hâcc Mustafa Bey olmuş ve 1076 (1665/6) sâlinde bu da azledilmiştir. Bunlar orada ma’dum oldular.” (M. Süreyya, Sicill-i Osmani, IV/398)

Mısır-Kâhire'de, Hz. İmam Hüseyn (r.a) Câmi-i Şerîfi yakınında, Han Halil Çarşısında, Silahdar Han'ın 1235/1819-1820 Tarihli Elbasanlı Süleyman Ağa'nın Türkçe Tecdîd Kitâbesi. 

سبحان الله و بحمده
سبحان الله العظيم
مجمع المجد سليمان آغا
كه اودر خان جديده بانی
سعينی ايلدی مولا مشكور
قلدی اتمامه موفّق آنی
بنده تاريخنی يازدم حيرت
سنه ١٢٣٥
يڭی ياپدردی سلحدار خانی

Sübhânellahi Ve Bihamdihi
Sübhânellahi’l-Azîm
Mecma’u’l-mecd Süleyman Ağa
Ki odur hân-ı cedîde bânî
Sa’yini eyledi Mevlâ meşkûr
Kıldı itmâma muvaffak ânı
Ben de tarihini yazdım Hayret
Sene 1235
Yeni yapdırdı Silahdâr Hân’ı