İstanbul'un Kaybolmuş Camileri: Bostancılar Tâbhânesi Mescidi- Yedekçiler Câmii

İstanbul'un Kaybolmuş Camileri:  Bostancılar Tâbhânesi Mescidi- Yedekçiler Câmii

Bu Mescitle alakalı Hadîkatu’l-Cevâmi’de şu kayda rastlanılmaktadır:

“ Bânisi cennet-mekân Sultân Süleyman Hân olup, bostancıların hastaları için binâ olunmuştur. Mahallesi yoktur.” (Ayvansarâyî, Hadika, Yazma, 1231:122a,  Matbu,1281:1/242; Galitekin Yayını, 2001:331)

Cami, Topkapı Sarayı’nın deniz surları dışında, Değirmen kapı yakınında sahilde yer almaktaydı. 1247/1831’de burada Cerrâhhâne-i Amire kurulmuş, Cami de bu manzumeye bağlı olarak, diğer binalarla birlikte bir  avlu duvarının içinde kalmıştır. Camiye ait elimizde bulunan fotoğraflarda etrafında geniş bir avlunun bulunduğu görülebilmektedir.

Cerrahhâne buradan nakledikdikten sonra cami kayıkçılar ve balıkçılar tarafından kullanılmıştır. 1261/1845 ve 1264/1847 tarihli Mühendishâne haritalarında bu cami  surların Değirmenkapısı dışında gösterilmiştir. 

1268/1852 Tarihli Moltke haritasında da cami resmedilmiştir. 

Dikdörtgen, kârgir yapılı, her duvarında ikişer pencere bulunan ve ahşap çatılı olan camiin kesmetaş örgülü tek şerefeli bir minaresi bulunmaktaydı. Fotoğraflarda Cerrahhâne binasının, Cerrahhânenin taşınmasının ardından Cami müştemilatı haline geldiği tesbit olunmaktadır.1875 Haritalarında Cami Değirmen kapı Camii olarak kaydedilmiştir. 918 Tarihli Necip Bey haritasında planı belli olmaktadır. 

Ayrıca Müllerin haritasında da bu cami tesbit olunmuştur.

Bir Zamanlar Ayakta Olan Yedekçiler Cami-i Şerifi. 1875 Haritası

1930’lara kadar kullanılagelen câmi-i şerif, bu tarihlerde kadro dışı bırakılmış, 1945’ten sonra minaresi yıktırılmış, 1957’de sahil yolu yaptırılırken de yolda kalmamasına rağmen,cami binası tümü ile ortadan kaldırılmıştır. (Öz, 1997:1/37; Osman Bey, Mecmuâ-i Cevâmi’, 1304:112; Eminönü Camileri, 1987:212-213)

Bibliography

Ayvansarâyî, Hafız Hüseyin, 1231. Hadîkatu’l-Cevâmi’, Yazma, Müstensih: Hattat Mustafa Râkım, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi Yazmaları, TY 8872

Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin, 1281. Hadîkatu’l-Cevâmi’, Cilt. 1-2, Matbaa-i Âmire, İstanbul

Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin, 2001.Hadîkatu’l-Cevâmi’, Hazırlayan: A. Nezih Galitekin, İşaret Yayınları, İstanbul

Eminönü Camileri, 1987. Türkiye Diyanet Vakfı, Eminönü Şubesi Yayınları, İstanbul

Mühendishane Haritaları, 1261/1845 ve 1264/1847 tarihli.

Osman Bey, Hacı İsmail Beyzâde, 1304. Mecmuâ-i Cevâmi’, Vatan Kütüphanesi, Dersaâdet; Galitekin Yayını, 2003. Kitabevi, İstanbul.

Öz, Tahsin. 1997. İstanbul Camileri, Cilt.1-2, 3. Baskı, TTK. Yayınları, TTK. Basımevi, Ankara