İstanbul’un Kaybolmuş Câmileri: Heybeli Ada Bahriye Mektebi Câmi-i Şerîfi

Bu Câmi, Heybeli Ada’da, Sultan II. Mahmud tarafından, 1244/1828-1829 tarihinde, önceleri Mellâhîn (Denizciler)  için Kışla olarak yapılan kompleks ile birlikte Kışlanın Câmii mahiyetinde yapılmıştır.  Câmi, Kışla ile birlikte yüksek minareli, dikdörtgen planlı, büyükçe bir bina olarak  sahil  tarafında inşâ edilmiştir. Bu kışla 1834’te Bahriye Mektebi’ne dönüştürülmüştür. 1255/1839’da “Mekteb-i Fünûn-i Bahriye-i Şâhane” ismini almıştır. Bir ara Kasımpaşa’ya taşınan Mektep 1267/1851 yılında yeniden Heybeliada’daki mahalline nakledilmiştir. Mektebin adı, Cumhuriyet devrinde, 1928’de, Deniz Harp Okulu ve Deniz Lisesi Komutanlığı olarak değiştirilmiş, halen Askeri Deniz Lisesi/Deniz Lisesi Komutanlığı olarak faaliyet göstermektedir. Dönemin mimari tarzını yansıtan Câmiin duvarları kârgir, gayet yüksek tavanlı, üç sıra pencereli, çatısı ahşap ve minaresi kesme taştandı. 1961 yılında minare yıktırılmış, bilahare Câmi binası, mektep binasına (Askeri Deniz Lisesi) tahvil edilip katılmıştır. Câmi üzerindeki tuğra ve kitabesi ise sökülüp ortadan kaldırılmıştır. Bahriye Mektebi kapısı üzerindeki, Kışla olarak inşâ edildiği döneme ilişkin, manzum kitabenin tarih beyti de şu şekildeydi.

بحر دلدن بولدی عينی گوهر تاريخنی

ياپدی ملاحينه عالی قيشله باق محمود خان

١٢٤٤

Bahr-i dilden buldu ayni gevher târihini

Yapdı Mellâhîne âlî kışla bak, Mahmud Hân

1244

(Öneş, 1998:384; Öz, 1997:2/30)

Kaynakça:

Öneş, Ethem Ruhi, 1998:Mabedler Şehri İstanbul’un Tarihi Mescid Ve Câmileri, İstanbul Yayıncılık Ajans, İstanbul.

Öz, Tahsin, 1997. İstanbul Camileri, Cilt. 1-2, 3. Baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara

Sultan II. Abdülhamîd Yıldız Fotoğraf Arşivi

Mâlumât Gazetesi, 6 Kanun-i Evvel 1315/18 Ocak 1900 Tarihli, Sayı:219

Heybeliada'da Mekteb-i Fünûn-i Bahriye Ve Câmi-i Şerîfi. Sene 1315/1899

Heybeliada'da Mekteb-i Fünûn-i Bahriye Ve Câmi-i Şerîfi. Sultan II. Abdülhamîd Yıldız Fotoğraf Arşivi.

Heybeliada'da Mekteb-i Fünûn-i Bahriye Ve Câmi-i Şerîfi. Sultan II. Abdülhamîd Yıldız Fotoğraf Arşivi2.

Heybeliada'da Mekteb-i Fünûn-i Bahriye Ve Câmi-i Şerîfi. Minare Yıkılmadan Evvel.

Heybeliada'da Mekteb-i Fünûn-i Bahriye Ve Câmi-i Şerîfi. Tablo.